ภรรยาเศรษฐีน้ำตาไหล

ลำดับนั้น สายแห่งน้ำตาไหลออกจากนัยน์ตาของนาง. พระราชา
ทอดพระเนตรเห็นอาการนั้น จึงตรัสกะเศรษฐีว่า " มหาเศรษฐี ธรรมดา
มาตุคาม มีความรู้น้อย ชะรอยจะร้องไห้ เพราะกลัวว่า ' พระราชาจะพึง
ยึดเอาสมบัติของสามีของเรา,' ท่านจงปลอบนาง, เราไม่มีความต้องการ
ด้วยสมบัติของท่าน."
เศรษฐี. ข้าแต่สมมติเทพ นางมิได้ร้องไห้.
พระราชา. เมื่อเป็นเช่นนั้น นั่นอะไรกันเล่า ?
เศรษฐี. น้ำตาของนางไหลออกมาแล้ว เพราะกลิ่นแห่งพระภูษา
สำหรับโพกของพระองค์, ด้วยว่าภรรยาของข้าพระองค์นี้ ไม่เคยเห็น
แสงสว่างของประทีปหรือแสงสว่างของไฟ ย่อมบริโภค นั่งและนอน
ด้วยแสงสว่างของแก้วมณีเท่านั้น; ส่วนสมมติเทพ คงจักประทับนั่งด้วย
แสงสว่างแห่งประทีป.
พระราชา. ถูกละ เศรษฐี.
เศรษฐีกราบทูลว่า " ข้าแต่สมมติเทพ ถ้าเช่นนั้น จำเดิมแต่วันนี้
ขอพระองค์จงประทับนั่งด้วยแสงสว่างแห่งแก้วมณี" แล้วได้ถวายแก้วมณี
อันหาค่ามิได้ ใหญ่ประมาณเท่าผลแตงโม.
พระราชาทอดพระเนตรเรือนแล้ว ตรัสว่า " สมบัติของโชติกะมาก
จริง " แล้วได้เสด็จไป.¹
นี้เป็นเรื่องเกิดของพระโชติกเถระก่อน
1. เบื้องหน้าแต่นี้ เรื่องพระชฏิลเถระ พึงเป็นเรื่องอันท่านเรียงไว้ในภายหลัง.

เด็กชฎิละถูกมารดาเอาลอยน้ำ

บัดนี้ พึงทราบการอุบัติของพระเถระชื่อชฎิละ :-
ความพิสดารว่า ในกรุงพาราณสี ได้มีธิดาของเศรษฐีคนหนึ่งเป็น
ผู้มีรูปสวย. มารดาบิดาให้หญิงคนใช้ไว้คนหนึ่ง เพื่อต้องการรักษานาง
ในเวลานางมีอายุรุ่นราว 15- 16 ปี ให้อยู่ในห้องอันมีสิริบนพื้นชั้นบน
แห่งปราสาท 7 ชั้น.
วันหนึ่ง วิทยาธรคนหนึ่งกำลังเหาะไปทางอากาศ เห็นนางกำลัง
เปิดหน้าต่าง แลดูภายนอกอยู่ เกิดความสิเนหา จึงเข้าไปทางหน้าต่างแล้ว
ได้ทำความเชยชิดกับนาง. นางอาศัยการอยู่ร่วม (หลับนอน) กับวิทยาธร
นั้น ตั้งครรภ์แล้ว ต่อกาลไม่นานเลย.
ลำดับนั้น หญิงคนใช้นั้นเห็นเหตุนั้นแล้ว จึงกล่าวว่า " คุณนาย
นี่อะไรกัน ? อันนางบอกว่า " ข้อนั้นจงยกไว้, เจ้าอย่าบอกแก่ใคร ๆ,"
จึงได้เป็นผู้นิ่งเสียเพราะกลัว. โดยกาลล่วงไป 10 เดือน แม้นางคลอด
บุตรแล้ว ให้หญิงคนใช้นำภาชนะใหม่มา ให้เด็กนั้นนอนในภาชนะนั้น
แล้ว ปิดภาชนะนั้นเสีย วางพวงดอกไม้ไว้ข้างบน สั่งหญิงคนใช้ว่า
" เจ้าจงเอาศีรษะเทินภาชนะนี้ไปลอยเสียในแม่น้ำคงคา, ถ้าถูกใคร ๆ ถาม
ว่า ' นี่อะไร ? ' เจ้าพึงบอกว่า ' พลีกรรมของคุณนายของฉัน." หญิง
คนใช้นั้นได้ทำอย่างนั้น.

หญิง 2 คนเถียงกันเพราะเด็กชฎิละ

ก็หญิง 2 คนกำลังอาบน้ำอยู่ในภายใต้แม่น้ำคงคา เห็นภาชนะนั้น
ถูกน้ำพัดมาอยู่, หญิงคนหนึ่งพูดว่า " ภาชนะนั้นเป็นของฉัน." คนหนึ่ง
พูดว่า " สิ่งที่มีอยู่ในภาชนะนั้น เป็นของฉัน," เมื่อภาชนะ (ลอยมา)